Γιώργος Φορόπουλος
Latest posts by Γιώργος Φορόπουλος (see all)
- Παρασκευή και 13 : Φοβίες και Προκαταλήψεις - 13 Οκτοβρίου, 2017
- Πρωτομαγιά : Η Νύχτα των Μαγισσών - 1 Μαΐου, 2017
- Ίταλο Καλβίνο – Το μαύρο πρόβατο - 14 Φεβρουαρίου, 2017
Στις ελληνικές αναπαραστάσεις η Σφίγγα απεικονίζεται ως φτερωτό λιοντάρι με κεφάλι γυναίκας (εν αντιθέσει με τη Σφίγγα της Αιγύπτου, που δεν έχει φτερά) ή ως γυναίκα με πέλματα και στήθη λιονταριού , ουρά ερπετού και φτερά πτηνού. Το όνομά της προέρχεται από τη λέξη σφίγγω.
Τις Σειρήνες τις αναγνωρίζουμε από το σώμα πουλιού,το ανθρώπινο κεφάλι,τα πόδια και τα νύχια που είναι δυνατά και χοντρά και μπορούν να παρομοιαστούν σαν του λιονταριού.Αυτό μας δείχνει ίσως μια συγγένεια που μπορεί να υπάρχει μεταξύ Σειρηνός και Σφιγγός.
Η Ήρα και ο Άρης την έστειλαν από την πατρίδα της, την Αρχαία Θήβα. Εκεί στεκόταν και ρωτούσε τους περαστικούς «Ποιο ον το πρωί στέκεται στα τέσσερα, το μεσημέρι στα δύο και το βράδυ στα τρία;». Όποιον δεν μπορούσε να λύσει το γρίφο, η Σφίγγα τον έσφιγγε, μέχρι να πεθάνει.
Τα Κοινά έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα Σφίγγα(μυθολογία),το Βικιλεξικό έχει λήμμα που έχει σχέση με το λήμμα: σφίγγα(μυθολογία). Υπάρχει και μια άλλη εκδοχή για την Σφίγγα την οποία παρουσιάζει ο Παυσανίας. Σύμφωνα λοιπόν με τον Παυσανία η Σφίγγα ήταν νόθα κόρη του Λάιου. Ο Λάιος εμπιστεύθηκε μόνο σε αυτή τον χρησμό που πήρε από την Πυθία και της ανέφερε πως αφορούσε μόνο την Ιοκάστη και τους καρπούς της. Αυτό γιατί ο Λάιος είχε παιδιά και από παλλακίδες, αφού απέφευγε την συνεύρεση του με την Ιοκάστη. Όμως σε ένα από τα μεθύσια του κοιμήθηκε με τη γυναίκα του και γεννήθηκε ο Οιδίποδας.

Έτσι, παρότι εγκατέλειψε τον Οιδίποδα στον Κιθαιρώνα, διατηρώντας τις επιφυλάξεις του, όταν κάποιος από τους γιους διεκδικούσε τον θρόνο τον έστελνε στην Σφίγγα. Αυτή με τον γρίφο της εξέταζε αν αυτοί ήταν γνήσια παιδιά του Λάιου. Επειδή τη γνώση του χρησμού την είχαν μόνο αυτοί που κατάγονταν από τη βασιλική γενιά, όσοι δεν μπορούσαν να απαντήσουν στον γρίφο της θανατώνονταν.
Ο Οιδίποδας (αρχ: Οἰδίπους) ήταν το πιο τραγικό πρόσωπο της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Ήταν γιος του βασιλιά της Θήβας Λάιου και της Ιοκάστης. Ο μύθος του είναι ο εξής :
Πριν από την γέννηση του Οιδίποδα ο βασιλιάς της Θήβας Λάιος, αποφάσισε να μάθει το πεπρωμένο του σχετικά με την απόκτηση διαδόχου, επειδή η γυναίκα του, η Ιοκάστη ή Επικάστη, δεν είχε κυοφορήσει ποτέ, παρά τις πολύχρονες προσπάθειες. Ο λοξίας Απόλλωνας του διεμήνυσε, μέσω της Πυθίας, πως θα αποκτούσε γιο και πως αυτός μάλιστα θα τον σκότωνε.
Πρέπει να ειπωθεί πως ήταν από τους σπάνιους χρησμούς που ήταν τόσο ξεκάθαροι ως προς το περιεχόμενό τους. Επίσης πρέπει να επισημανθεί πως ο Λάιος είχε προκαλέσει την μήνι των Θεών για την σχέση που σύναψε με άλλον άντρα, τον γιο του Πέλοπα, βασιλιά της Ηλείας, τον Χρύσιππο Η αυτοκτονία του Χρυσίππου στη Θήβα, όπου τον είχε απαγάγει ο Λάιος, προκάλεσε το μένος του Πέλοπα, ο οποίος καταράστηκε τον βασιλιά της Θήβας να μην αποκτήσει γιο και αν κάνει να πεθάνει από το χέρι του. Οι Θεοί συμφώνησαν, κατά άλλους η Ήρα,αφού η ενέργειά του αποτέλεσε ύβρη προς τους Νόμους.

Ο Λάιος, έχοντας γνώση το χρησμοδότημα, μετά την γέννηση του πρωτότοκου, έδεσε τον Οιδίποδα από τα πόδια (εξ ου και το όνομα Οιδίπους (οίδημα(=πρήξιμο) + πους(=πόδι)) και τον έδωσε σ΄έναν δούλο, τον οποίο διέταξε να τον αφήσει έκθετο στον Κιθαιρώνα. Με αυτόν τον τρόπο εναπόθεσε την τύχη του βρέφους στα χέρια των Θεών ή της Τύχης, όπως αναφωνεί στην τραγωδία «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή ο ίδιος ο ήρωας.
Μια μέρα όμως κάποιος τον απεκάλεσε «νόθο». Θέλοντας να μάθει το αληθές του λόγου, επειδή επικράτησε «σιγή ιχθύος» στο παλάτι για το θέμα, αποφασίζει να πάει στην Πυθία. Εκεί η ιέρεια του Απόλλωνα, με ξεκάθαρο χρησμό τον διώχνει από τον ιερό χώρο της επειδή θα φανεί ομόκλινος του πατρός και πατροκτόνος, αιμομίκτης και σύζυγος της μητέρας του, καθώς και ότι αυτός και τα παιδιά του θα είναι αιτία πολλών κακών. Ήταν τέτοια η ένταση του γεγονότος, ώστε ο Οιδίποδας, ξεχνώντας τους λόγους προσέλευσής του στην Πυθία, αποφασίζει να μην γυρίσει στην θεωρούμενη κατ’ αυτόν πατρίδα του, την Κόρινθο για να μην προκαλέσει δεινά στους πραγματικά θετούς του γονείς.
Κατά την περιπλάνησή του στον ελλαδικό χώρο,κατευθύνθηκε προς την Θήβα. Σ΄ένα σταυροδρόμι της, το τρίστρατο με το όνομα «Σχιστή οδός», συναντά μια άμαξα και ύστερα από μια έντονη λογομαχία σκοτώνει τον κάτοχο της άμαξας και τους συνοδούς – δούλους του, εκτός από έναν. Όπως αποδεικνύεται αργότερα, με μαρτυρία του δούλου που σώθηκε, ο Οιδίποδας σκότωσε τον πατέρα του Λάιο, ο οποίος κατευθυνόταν προς την Πυθία για να μάθει τι απέγινε το παιδί του.
Ο Οιδίποδας πλησιάζοντας στην Θήβα συνάντησε τη Σφίγγα. Η Σφίγγα σκότωνε κάθε διαβάτη που την συναντούσε, επειδή δεν απαντούσε στο γρίφο της. Ρωτώντας τον Οιδίποδα «Ποιο ον το πρωί στέκεται στα τέσσερα, το μεσημέρι στα δύο και το βράδυ στα τρία», έλαβε ως απάντηση «Ο Άνθρωπος είναι εκείνο τον ον, που το ξημέρωμα της ζωής του κινείται στα τέσσερα, το βράδυ της ζωής του στα τρία, με την βοήθεια του μπαστουνιού, ενώ στο μεσοδιάστημα (μεσημέρι) της ζωής κινείται με σιγουριά στα δυο».
Με την Ιοκάστη απέκτησε τέσσερα παιδιά, τους Πολυνείκη και Ετεοκλή και τις Αντιγόνη και Ισμήνη, που ήταν παράλληλα και αδέλφια του. Έτσι ολοκληρώθηκε το περιεχόμενο του χρησμού που έδωσε η Πυθία στον Λάιο πρώτα και στον Οιδίποδα αργότερα. Υπάρχει άλλη μαρτυρία, κατά την οποία η Ιοκάστη έμαθε πως παντρεύτηκε τον γιο της και αυτοκτόνησε. Ο Οιδίποδας ξαναπαντρεύτηκε και με την νέα σύζυγό του, την Ευρυγανεία, απέκτησε τα τέσσερα παιδιά.
Στην τραγωδία «Οδίπους Τύραννος» εκτυλίσσεται η αποκάλυψη του φονιά, που είχε ως αποτέλεσμα την αυτοτύφλωση του Οιδίποδα και την αυτοκτονία της Ιοκάστης (κρεμάστηκε). Στην τραγωδία του Σοφοκλή, «Οιδίπους επί Κολωνώ», μαθαίνουμε πως ο Οιδίποδας, για άλλη μια φορά, περιπλανήθηκε στον ελλαδικό χώρο, με συνοδό την κόρη του Ισμήνη ή, κατά άλλους, την Αντιγόνη.
Τα μυστικά της Σφίγγας
Λίγα μέτρα πιο πέρα από την Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας (Χέοπος) βρίσκεται η περίφημη Σφίγγα της Αιγύπτου που έχει κεφάλι γυναίκας, σώμα ταύρου, πόδια λιονταριού και φτερά αετού. Ποια είναι όμως η σκοπιμότητα της υπάρξεώς της μέσα στο χώρο των πυραμίδων της Γκίζας, κάτω από τα πόδια της Μεγάλης Πυραμίδας και τι παριστάνει;
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Σφίγγες γενικά είναι κατά την μυθολογία διάφορα τέρατα που τα μέλη του σώματός των αποτελούνται από διάφορα του ενός όντα. Ήσαν άγρια τέρατα, σιωπηλά και αινιγματικά. Τέτοιες σφίγγες κατά την αρχαιότητα υπήρχαν σε διάφορα μέρη του τότε γνωστού κόσμου και είχαν περιβληθεί με διάφορες μυθολογικές ιστορίες. Στην αρχαία Ελλάδα ήταν γνωστή η Σφίγγα της Βοιωτίας που είχε πρόσωπο και στήθος γυναίκας, σώμα λιονταριού, φτερά όρνιθας και ουρά φιδιού.
Η μυθολογία λέει ότι γεννήθηκε από την Έχιδνα και τον Τυφώνα ή Όρθρον και καθόταν στο δρος Φικίον, όπου περίμενε του διερχόμενους από εκεί στους οποίους έθετε το γνωστό περίφημο αίνιγμα : «Τι εστίν ό, μίαν έχων φωνήν, τετράπουν και δίπουν και τρίπουν γίγνεται;» και εφόσον ως ήταν επόμενο οι διαβάτες που δεν έβρισκαν την λύση τους κατέτρωγε.
Λέγεται ότι από εκεί κάποτε πέρασε και ο Οιδίποδας και συναντήθηκε με την Σφίγγα, η οποία έθεσε και σε αυτόν το ίδιο αίνιγμα. Ο Οιδίποδας έδωσε τη σωστή απάντηση: «O ‘Ανθρωπος!».. και η Σφίγγα από το κακό της έπεσε στο γκρεμό και σκοτώθηκε.

Όλες οι Σφίγγες χαρακτηρίζονται από τις ιδιότητες του κρυψίνους (αυτός που κρύβει την σκέψη του) και του αινιγματώδους. Συνεπώς η Σφίγγα των Πυραμίδων της Αιγύπτου πρέπει να εξετασθεί από την άποψη τι κρύβει αυτή η σκέψη της και τι αίνιγμα μας δίνει. Εάν δεν διαθέτει αυτές τις δύο ικανότητες τότε δεν θα έπρεπε να είναι Σφίγγα.
Στο βιβλίο του Tom Valentine «Το μυστήριο της Μεγάλης Πυραμίδας» περιγράφει μεταξύ των άλλων και τα εξής: «Πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι η Σφίγγα κτίστηκε από τα μέλη μυστικής οργάνωσης και πως υπάρχει ένας απόκρυφος σύνδεσμος ανάμεσα στην αινιγματική Σφίγγα και στην Μεγάλη Πυραμίδα». Πρώτα απ’ όλα είναι απολύτως βέβαιο ότι την Σφίγγα θα την έκτισαν άνθρωποι μυημένοι και μάλιστα από τον κύκλο των ιερατείων.
Το ίδιο ακριβώς έγινε και στα χρόνια μας, όταν ο τότε αρχηγός κράτους της Σοβιετικής Ένωσης Κρούτσεφ επισκέφθηκε την Μεγάλη Πυραμίδα και δεν τόλμησε να μπει μέσα, ύστερα από επίμονες και απαιτητικές συστάσεις των μυστικών υπηρεσιών της χώρας του. Επίσης ο συγγραφέας του βιβλίου «Η αντλία του Φαραώ» Έντουαρντ Κάνκλ υποστηρίζει πως η Σφίγγα χρησίμευε σαν μια δευτερεύουσα αντλία, εφόσον βρίσκεται πλησιέστερα στο ποτάμι.
Ας δούμε λοιπόν μια άλλη οπτική του θέματος
Ξεκινάω την σκέψη μου με τις παραδοχές ότι η Σφίγγα κρύβει ένα μυστικό και μας δίνει και ένα αίνιγμα για να βρούμε την λύση του και ότι η Σφίγγα της Γκίζας την έφτιαξαν άνθρωποι από το περιορισμένο περιβάλλον των ιερατείων που ήταν μυημένοι στα απόκρυφα μυστικά των.
Όταν λέω την Σφίγγα την έφτιαξαν, εννοώ βέβαια την ιδέα της κατασκευής συνέλαβαν και έθεσαν σε εφαρμογή επί εδάφους και όχι ότι οι ίδιοι δούλεψαν σαν εργάτες για την κατασκεή της, πράγμα που και αυτό ακόμα δεν αποκλείεται για λόγους ασφάλειας του μυστικού.
Αφού λοιπόν η ιδέα, η σκέψη βγήκε από τα μεμυημένα μέλη των ιερατείων θα πρέπει να χρησιμοποίησαν την γνωστή μόνο σ΄αυτά απόκρυφη γλώσσα τους. Ο απόκρυφος ιερατικός κώδικας που χρησιμοποιούσαν τα διάφορα μαντεία και ειδικότερα το Μαντείο των Δελφών, ήταν ο κώδικας της αριθμολεξίας και όχι της αριθμοσοφίας.

Έτσι εφαρμόζοντας τον ιερατικό κώδικα του Μαντείου των Δελφών στη λέξη «Η Σφίγξ» βρίσκουμε το μυστικό που περικλείει μέσα της η Σφίγγα. Συγκεκριμένα βρίσκουμε ότι η αριθμητική αξία της φράσεως «Η Σφίγξ» είναι ο κωδικός αριθμός 781 που αντιστοιχεί στην αριθμητική αξία της φράσεως «ΣΥΝ ΠΑΝ». Άρα Η ΣΦΙΓΞ = ΣΥΝ ΠΑΝ = 781 , όπου το τόνισμα των φράσεων δηλώνει την λέξη «αριθμητική αξία».
Εκτός από το μυστικό που έχει μέσα της η Σφίγγα μας ζητάει να βρούμε τη λύση και ενός αινίγματος. Το αίνιγμα αυτό βγαίνει από τη μορφή της, δηλαδή : «Που άνθρωπος τε και Ταύρος και Ιέραξ και Λέων συνεισί;». Στη σημερινή μετάφραση μπορούμε να πούμε το παραπάνω αίνιγμα ως εξής : «Πού συνυπάρχουν και ο άνθρωπος και ο Ταύρος και ο Λέων και ο Αετός;». Προφανώς βέβαια συνυπάρχουν στην εικόνα της Αιγυπτιακής Σφίγγας που παριστάνει το Σύμπαν.
Σχετικά με τις παραπάνω τέσσερις μορφές των στοιχείων της φύσεως όπως παρουσιάζονται στην Σφίγγα και αναφέρονται από τους αρχαίους Έλληνες σοφούς με τους συμβολισμούς Άνθρωπος/Νερό, Ταύρος/Γη, Αετός/Αέρας, και Λέων/Φωτιά παρατηρούμε ότι οι συμβολισμοί αυτοί υπεισήλθαν και στην Χριστιανική θρησκεία. Στις ορθόδοξες χριστιανικές εκκλησίες απεικονίζονται οι τέσσερις ευαγγελιστές Ματθαίος, Μάρκος, Λουκάς και Ιωάννης καθένας τους με ένα από τα παραπάνω τέσσερα σύμβολα-στοιχεία. Μάλιστα δε η απεικόνιση των ευαγγελιστών γίνεται στην επιφάνεια των τεσσάρων κολονών που συγκρατούν τον θόλο της εκκλησίας.